1953 yapımı ‘The Wild One’ filminde Marlon Brando, müzik kutusunun başındadır. Bir plak çalar ve ayağıyla ritm tutarken kızlardan biri ona sorar:
- Neye başkaldırıyorsun?
Marlon Brando cevap verir:
- Sen söyle, ben başkaldırayım.
Sürekli gelişen dijital müzik sektörüne rağmen son yıllarda plak satışlarında ciddi bir artış yaşanıyor. Elbette henüz o görkemli yıllarındaki seviyede olmasa bile bu sevindirici bir olay. Bu durum her sene satılan plak miktarında bir artışı beraberinde getiriyor. Özellikle bu sene Daft Punk’un yeni albümü plak satışlara büyük bir etki yaptı. “Peki neden plak?” diye sorarsanız 10 maddede bu durumu özetlemeye çalışalım.
- Müziğin sıkıştırılmaması:
Müziği plaktan dinlemek keyif verici bir yoldur. Sesler net ve doyurucudur. Genellikle aldığınız bir albümü plak formatında baştan sona sıkılmadan dinlersiniz. Özellikle yıllardır aradığınız ve sonunda bulduğunuz bir plağın dinlenmesi törensel bir ritüele dönüşür. Digital müzik platformlarında her şeyi dinleyip bir karara varmak isterseniz. Bir müzik çöplüğünde iğne aramak gibi. Plakta ise sadece bildiğiniz ve sevdiğiniz bir albümü alırsınız. Kısaca nokta atışı yapılır.
- Kendinize özgü bir müzik dünyası yaratmak
Plak sayesinde odanızı bir müzik dükkanına dönüştürebilirsiniz. Tamamen kendi zevkinize göre sıraladığınız plaklar çok hoş bir görsel oluşturur. Plak çalarınız tamamen sizin tercihinize kalır. Ya eski klasik bir model ya da modern yeni bir cihaz. Renkli plaklar ve değişik plak kapakları insanda bir sanat eseri hissiyatı yaratır. Ayrıca plak kapakları çok dekoratif bir malzemedir. Plak aksesuarlarının kendine özgü bir moda dünyası vardır.
- Sadece size özel olması ve fiyat değişkenliği
Hiçbir zaman bir plağın tek bir fiyatı yoktur. Aynı plağı çok değişik fiyatlara bulabilirsiniz. Çok pahalı olduğu kadar, çok ucuza da plak bulmak mümkündür. Bu yüzden plaklar araştırmayı seven insanlar için biçilmez kaftandır. Plaklar sadece size özel, bir baskı numarası olan orijinal eserlerdir. Özellikle ilk basıldığı seriden yayınlanması plağın değerini ileri ki yıllarda artırır. Sağlam bir gruba ait, kondisyonu iyi durumda ve temiz bakılmış bir plak yıllar geçtikçe değerini katlar. Bir örnek vermek gerekirse, Ekim 2002 yılında Montreal’li Warren Hill, New York’ta bir müzik dükkanında The Velvet Underground & Nico’nun meşhur muzlu albümünün 1966 tarihli bir test baskısına denk gelmişti. Hem de paha biçilemeyecek bu baskı sadece 75 sentti. Aldığı an idrak edememiş olsa da bu baskı ebay’de tam 25.000 dolara satıldı.
- Plak dükkanları ve internet
Plak dükkanları içinde kaybolabileceğiniz bir hazinedir. Plak satın alınarak sevdiğiniz bağımsız müzik şirketlerine destek olabilirsiniz. Bu sayede gerçekten paranızı araya çok fazla simsar sokmadan istediğiniz sanatçıya harcamış olursunuz. Özellikle internet üzerinden bu tür alışveriş yapma seçeneğiniz çok fazla. Plakların el değiştirmesi kendine özgü bir ikinci el pazarı yaratmıştır. Kendi kuralları olan, sadece plak seven insanların yaşadığı bir dünya.
- Plak sosyalleşmesi
Plak severlerin belli mekanlarda toplanarak alış veriş ya da değiş tokuş yaptığı organizasyonlar son yıllarda hızla artıyor. Bu sayede birçok insanla tanışmak mümkündür. Aynı zamanda çok derin aşklar plak sevgisi ile başlayabilir.
- 45’lik seçeneği
45′lik plaklar yer olarak az yer kapsar. Az ve öz yapısıyla nokta atışı gibidir. Özellikle ülkemizde bolca eski döneme ait 45′lik plak bulmak mümkündür.
- Yeni albümlerin plak formatında basılması
Başta söylediğim gibi son yıllarda basılan önemli albümler artık plak formatında da basılıyor. Genelde bu plaklar beraberinde albümün CD formatında indirilebilmesi için bedava bir download kuponu veriyor. Ayrıca hediye olarak verilen çeşitli poster ve görseller tatmin katsayısını yükseltiyor.
- Plak kuralları
Plak seveler arasında çeşitli gizli ritüeller vardır. Örneğin ayın belli dönemlerinde plaklar tek tek bulundukları yerden çıkarılarak temizlenir. Plaklar gerçekten bir arkadaş gibidir. Ruh haline göre seni dinler ve bir yol gösterir. Bu nedenle bir arkadaşınızın evinden plak aşırmak birinci derece savaş nedenidir.
- Evrensellik
Plak tüm dünyada tek dili olan müziğin modası geçmeyen en eski formudur. Gittiğiniz her şehirde plakların peşinden koşan insanlara rastlarsınız. Bu noktada karşımıza anahtar bir kelime çıkıyor. “Dokunmak” Evet plaklar sayesinde müziğe dokunabilirsiniz.
- Zahmet!
Aslına bakarsanız plak zahmetli bir iştir. Plakları taşımak zordur, dinlemek için teknik gereçlere ihtiyaç vardır, müziği yanında taşımak imkansızdır, tozlanır, iyi bakmaksan küflenir çizilir vs. Ama bir plak sever için bütün bu zahmetler ayrıntıdan ibarettir.